به نقل از «آنا»

کعبه یک سنگ نشان شد که ره گم نشود!/ برگی ممتاز از اوراق تاریخ اسلام

تاریخ انتشار: ۲۰ اسفند ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۷۲۱۲۵۱۴

تغيير قبله بسوی کعبه يكى از تحولات مهم و منشأ موجى عظيم در تاریخ اسلام بوده آنچنانکه نقش به سزایی در بازیابی هویت و استقلال مسلمانان داشته است.

به گزارش خبرنگار حوزه معارف اسلامی گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، ماه رجب یکی از پرفضیلت‌ترین ماه‌ها نزد خداوند است که اعمال بسیاری در این روزها سفارش می‌شود و در عین حال حکایت از مناسبت‌هایی متمایز برای مسلمانان دارد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

«تغییر قبله از بیت‌المقدس به سوی کعبه» نیز در همین روزهای اوراق تاریخ اسلامی رقم می‌خورد.

پانزدهم رجب، سالروز تغییر قبله مسلمانان از بیت‌المقدس به خانه کعبه است. این واقعه ارزشمند در سال دوم هجری قمری اتفاق افتاد و نقش به سزایی در بازیابی هویت و استقلال مسلمانان داشت.

تغییر قبله از بیت‌المقدس به سوی کعبه، در مسجد «بنی‌سالم بن عوف» و در حال نماز ظهر بر پیامبر مکرم اسلام(ص) و بواسطه نزول وحی بر ایشان رخ می‌دهد آنجا که متعاقب نزول این آیات، پیامبر(ص) دو رکعتِ آخرِ نماز ظهر را به سوی کعبه می‌خواند. هرچند که برخی همچون شيخ مفيد در کتاب « مسارالشيعه» تغییر قبله را از نماز عصر ذکر کرده است.

در کتب دینی معتبر نقل می‌کنند: «در نيمه رجب سال دوم، هنگامي كه آن حضرت در مسجد بني سالم مشغول نماز ظهر بود و دو ركعت آن را به سمت بيت‌المقدس بجاي آورده بود، جبرئيل امين فرود آمد و بازوي مباركش را گرفت و او را به جانب كعبه برگردانيد.

مسلمانان كه شاهد گردش پيامبر صلی‌الله علیه و آله به سمت كعبه بودند، برخي تبعيت كرده و بسوي كعبه برگشتند و برخي ديگر، متوجه قضايا نشده و همچنان به سوي بيت‌المقدس نماز گزاردند. تا اين كه نماز تمام شد و پيامبر صلی‌الله علیه و آله خبر نويد بخش تغيير قبله را به آگاهي همگان رسانيد.

چون نماز پيامبر صلی‌الله علیه و آله و برخي از مسلمانان، در يك وقت به دو قبله خوانده شد، مسجد بني‌سالم، به مسجد ذي القبلتين شهرت يافت.»

تا پیش از این واقعه عده‌ای بر این عقیده‌اند که آن حضرت در مکه، نماز را فقط به سوی کعبه معظمه می‌گزارد. از جمله در «دلائل‌النبوه» نقل شده است که مردی تاجر به نام عفیف در اوایل بعثت در «منی»  نماز گزاردن رسول‌ خدا(ص) را به سمت کعبه دیده است.

گرچه در منابع دیگری آمده است که پیامبر اکرم (ص) پیش از هجرت، ایامی که در مکه معظمه حضور داشتند، نمازهای خویش را به سمت بیت‌المقدس، واقع در فلسطین به جای می‌آوردند ولیکن طوری می‌ایستاد که کعبه معظمه، میان وی و بیت‌المقدس قرار می‌گرفت و در واقع، به صورتی نماز می‌خواند که کعبه و بیت‌المقدس، هر دو، قبله وی قرار می‌گرفتند. چنانکه در منابعی مانند «الطبقات الکبری» به قلم ابن‌سعد، ابو‌عبدالله محمد چنین ذکر شده است.

با این حال نظر قطعی است که پس از هجرت به مدینه منوره، از ربیع‌الاول سال اول تا نیمه رجب سال دوم هجری، به مدت 17 ماه، به سوی بیت‌المقدس نماز می‌گزارد و سایر مسلمانان نیز به پیروی از آن حضرت، به آن سمت عبادت می‌کردند.

آنگونه که نقل کرده‌اند  یهودیان ساکن در مدینه بدین خاطر، شروع به بهانه‌جویی و اعتراض و تبلیغ علیه مسلمین می‌کردند مبنی بر اینکه اینان از خود استقلال ندارند و اینکه به طرف قبله ما نماز می‌خوانند و این دلیل بر حقانیت ماست. برخی از آنان، مسلمانان و به ویژه حضرت محمد(ص) را سرزنش کرده و می‌گفتند: شما تابع قبله مائید. پیامبر (ص) از این جهت اندوهناک بود و به آفاق آسمان‌ها نظر می‌کرد و منتظر امر پروردگار منان بود.

تا زمانی که ماجرای تغییر قبله به سمت کعبه، در نیمه رجب سال دوم و آنهم به هنگام نماز در مسجد «بنی سالم» بر حضرت وحی می‌شود. آن هنگام است که این آیه شریفه (آيه 144 سوره بقره)  بر رسول خدا (ص) نازل شد: «قَدْ نَرَى تَقَلُّبَ وَجْهِكَ فِي السَّمَاءِ فَلَنُوَلِّيَنَّكَ قِبْلَةً تَرْضَاهَا فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَحَيْثُ مَا كُنْتُمْ فَوَلُّوا وُجُوهَكُمْ شَطْرَهُ وَإِنَّ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ لَيَعْلَمُونَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّهِمْ وَمَا اللَّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا يَعْمَلُونَ.

نگریستنت را به اطراف آسمان می‌بینیم. تو را به سوی قبله‌ای که می‌پسندی می‌گردانیم. پس روی به جانب مسجدالحرام کن. و هر جا که باشید روی بدان جانب کنید. اهل کتاب می‌دانند که این دگرگونی به حق و از جانب پروردگار آنان بوده است. و خدا از آنچه می‌کنید غافل نیست.»

این آیه حکم تغییر قبله را بیان کرده و به آیه قبله مشهور است. از آیات ۱۴۲، ۱۴۳ و۱۵۰ سوره بقره نیز به عنوان آیه تغییر قبله یاد کرده‌اند. بعضی از مفسران آیات ۱۴۲ تا ۱۴۴ بقره را آیات تغییر قبله دانسته‌اند. با این حال قرآن کریم طی آیات 138 تا 150 سوره بقره پاسخ‌های کلی و قاطعی به دلایل تغییر قبله و مخالفان و موافقان آن ارائه می‌کند.

یکی از برکات تغییر قبله مسلمانان به طرف خانه کعبه، کوتاه شدن زبان مخالفان اسلام بود. اعلام این دستور الهی برای تغییر قبله مسلمانان، برای یهود شکننده بود تا جایی که عده‏‌ای از اشراف خود را نزد پیامبر فرستادند که: اگر قبله‌ات را برگردانی، از تو پیروی خواهیم کرد. که خداوند در آیه‏‌ای از سوره بقره پاسخ مجدد به آن‏‌ها داد و فرمود: «برای اهل کتاب هر برهان و نشانه‌ای که بیاوری، از قبله تو پیروی نخواهند کرد و تو نیز از قبله آن‏‌ها پیروی نمی‏‌کنی و آن‏‌ها هم پیرو قبله یکدیگر نخواهند بود. هرگاه پس از آگاهی پی ‏خواهش‏‌های ایشان بروی، از ستمکاران خواهی بود.»

مفسران درباره آگاهی اهل کتاب از تغییر قبله گفته‌اند که در کتب آسمانی پیشین، درباره آمدن پیامبر(ص) اوصاف و برنامه‌های عملی‌اش به ویژه نماز گزاردن او به سوی دو قبله، بشاراتی وجود داشته است. از این‌رو از تغییر قبله خبر داشتند؛ ولی عناد و خود ‌برتر ‌بینی، آنان را به کتمان و انکار حق کشانید و عده اندکی از این نشانه آشکار، برای ایمان‌آوردن به رسالتش بهره‌مند شدند.

نماد خداگرایی، تعیین مرزهای اعتقادی مسلمانان و نشانه‌ای برای اهل ایمان بودن می‌تواند از دلایل تغییر قبله باشد. خداوند یکی از اهداف تغییر قبله را، تکامل انسان و آزاد کردن او از بند تعصبات و هوس‌های مادی می‌داند و می‌فرماید: «تغییر قبله، به این دلیل بود که شما را تربیت کنم، از قید تعصب برهانم و استقلال بخشم و نعمت خود را بر شما تمام کنم تا هدایت شوید».

امروز خانه کعبه، شریف‌ترین مکان در روی زمین است که از سوی خداوند به عنوان پناهگاه و کانون امن اعلام و مقررات شدیدی برای پرهیز از هر گونه درگیری و جنگ و خون‌ریزی در این سرزمین مقدس وضع شده است. نه تنها انسان‌ها از هر قشر و گروهی، بلکه حیوانات و پرندگان نیز در امنیت کامل به سر می‌برند و هیچ کسی حق آزار آنها را ندارد.

انتهای پیام /4143/

منبع: آنا

کلیدواژه: بیت المقدس قبله کعبه تاریخ اسلام تغییر قبله سوی کعبه تغییر قبله بیت المقدس سوره بقره سال دوم

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ana.press دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «آنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۷۲۱۲۵۱۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

حسن صباح جزو مقدسات نیست/ ممنوعیت تماشای سریال "حشاشین" موجه نیست

   عصر ایران؛ هومان دوراندیش - ممنوعیت پخش سریال "حشاشین" در ایران، مبتنی بر این دو "دلیل" بوده: تحریف تاریخ اسلام، ضد ایرانی بودن سریال. البته در توجیه این ممنوعیت به "رویکرد سیاسی مغرضانه" هم اشاره شده که به نظر می‌رسد این رویکرد ادعایی، از نظر ممنوع‌کنندگان پخش این سریال در ایران، انگیزۀ تحریف تاریخ اسلام در این سریال و جهت‌گیری ضد ایرانی آن بوده.

   (‌مهدی سیفی، مدیرکل نظارت و تطبیق ساترا گفته است: سریال «حشاشین» محصول کشور مصر است و روایت آن از تاریخ اسلام متضمن تحریف‌های فراوانی است که به نظر می‌رسد با رویکرد سیاسی مغرضانه تولید شده است.) 

  خلاصه اینکه از نظر مقامات ساترا (سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی)، مشتی مغرض در مصر نشسته‌اند و سریالی ساخته‌اند برای تحریف تاریخ اسلام و ضدیت با ایران و ایرانی.

  دقیقا معلوم نیست تحریف تاریخ اسلام  چه معیارهایی دارد. دربارۀ سریال مختارنامه نیز برخی از نظر اهل سنت چنین نظری داشتند و البته نحوۀ شخصیت‌پردازی عبدالله بن زبیر (با بازی رضا کیانیان) را مغرضانه می‌دانستند.

  طبیعتا در درون هر دینی، بین پیروان مذاهب مختلف، اختلاف نظرهایی دربارۀ وقایع و شخصیت‌های تاریخی وجود دارد. خارج از ادیان نیز چنین اختلافاتی طبیعی است. مثلا هر فیلمی که دربارۀ ژاندارک یا لوتر و کالون ساخته شود، احتمالا مناقشاتی را بین مورخان و چه بسا کاتولیک‌ها و پروتستان‌ها پدید آورد.

  اما آیا چنین مناقشاتی دلالت دارد بر اینکه ما حق نداریم سریال حشاشین را ببینیم؟ و اگر این سریال را ببینیم ایمان خودمان را به شخصیت حسن صبّاح از دست می‌دهیم؟ اساسا مگر کسی در جامعۀ ایران شیفتگی خاصی نسبت به حسن صباح دارد که نگران باشیم کسانی در مصر از او چه تصویری ترسیم کرده‌اند؟

 حسن صباح که جزو مقدسات نیست. بر فرض که سازندگان سریال حشاشین از او به بدی یاد کرده باشند. می‌توان سریال را دید و نقاط ضعف یا حتی حرف اصلی‌اش را نقد کرد. اینکه عده‌ای برای مردم تصمیم بگیرند حق ندارید این سریال را تماشا کنید، از عجایب است؛ چون این سریال نه پورنوگرافیک است، نه علیه مقدسات شیعی است و نه حتی متعرض شخصیت‌های برجستۀ مذهب تشیع شده است؛ یعنی افرادی نظیر سلمان و ابوذر و مالک اشتر، را که نزد شیعیان ایران از احترام ویژه‌ای برخوردارند. 

اگر هم این سریال ضد ایرانی باشد، قاعدتا چنگی به دل مردم ایران نمی‌زند و حتی ممکن است جمعی از آریایی‌های غیور به صفحات مجازی سازندگان سریال هجوم ببرند و آن‌ها را تنبیه کنند!

ولی واقعیت این است که سریال حشاشین، حسن صباح را شخصیتی در دل تاریخ و تمدن اسلامی ترسیم کرده است. علاوه بر این، فارغ از اینکه سازندگان سریال چه نیتی داشته‌اند، حسن صباح عملا شخصیتی جذاب و دلنشین از آب درآمده است.

   از این حیث سریال حشاشین تا حدی شبیه سریال امام علی (ع) شده که معاویه و عمرو عاص‌ را جوری ترسیم کرده بود که بیننده از آن‌ها بیزار نمی‌شد. در همان زمانی که سریال امام علی (ع) پخش می‌شد، بسیاری به داوود میرباقری ایراد گرفتند که چرا معاویه و عمرو عاص در سریالت جذاب‌تر از سلمان و ابوذر شده‌اند.

  تازه اگر بپذیریم حسن صباح در "حشاشین"، به عنوان یک ایرانی، شخصیتی منفی و منفور است، خواجه نظام‌الملک هم به عنوان یکی از شخصیت‌های اصلی سریال، یک ایرانی است که در برابر او قرار دارد. اگر حسن صباح تروریست ترسیم شده، خواجه نظام‌الملک هم به درستی سیاست‌مداری قلمداد شده که بر ضرورت تدبیر و خرد سیاسی پا می‌فشارد. مبدع ترور هم در تاریخ اسلام، حسن صباح نبوده. در همان قرن اول هجری، افراد گوناگونی در تقابل‌های سیاسی در جهان اسلام ترور شدند.

  نکتۀ مهم دیگر اینکه، حسن صباح در اواسط قرن پنجم هجری در خانواده‌ای به دنیا آمد که شیعۀ دوازده‌امامی بودند ولی بعدها به مذهب اسماعیلی گروید. یعنی او امام موسای کاظم و ائمۀ بعدی شیعیان را به عنوان امام قبول نداشت.

  دربارۀ چنین فردی، قاعدتا در ایران نمی‌توان فیلم و سریال مثبتی ساخت. این هم از عجایب است که خودمان حاضر نیستیم یک فیلم یا سریال در تجلیل از حسن صباح بسازیم، ولی به دیگران هم می‌گوییم چیزی در انتقاد از او نسازید!

  در آغاز دهۀ 1390 که فیلم آرگو ساخته شد، برخی از مقامات سینمایی کشور گفتند این فیلم ضد ایرانی است. ولی آرگو را بسیاری از مردم دیدند و چون فیلم مهمی نبود، آب از آب تکان نخورد. یعنی فیلم، دست کم در ایران، تاثیرگذاری چندانی پیدا نکرد و امروز حتی کمتر کسی به خاطر دارد فیلمی به نام آرگو، روزی در این کشور اهمیت سیاسی پیدا کرده بود.

در سریال حشاشین، شخصیتی که حقیقتا نزد ایرانیان محبوب است، حکیم عمر خیام است که تصویری مثبت و دلنشین نیز از او ترسیم شده. همین نکته نیز یکی از دلایل ضد ایرانی نبودن سریال حشاشین است.

  این هم از عجایب است که ما در کشور خودمان احتمالا دربارۀ خیام هم نمی‌توانیم فیلم یا سریالی توام با تجلیل و تحسین بسازیم. اگر هم بتوانیم، دست کم مصری‌ها زودتر از ما دست به کار شده‌اند و خیام را در یک اثر هنری، به نیکی و دلنشین ترسیم کرده‌اند.

به هر حال حتی اگر ممنوعیت پخش سریال حشاشین در پلتفرم‌های رسمی قابل توجیه باشد، منتفی شدن امکان دانلود این سریال در فضای مجازی به هیچ وجه قابل توجیه نیست. ساترا تصمیم گرفته "حشاشین" از فیلیمو و پلتفرم‌های مشابه پخش نشود؟ قبول. ولی اینکه کاری کرده‌اند که هیچ کس نتواند این سریال را دانلود و تماشا کند، شگفت‌آور است.

اگر الان یک استاد تاریخ بخواهد این سریال را دانلود و تماشا کند، چه کار باید بکند؟ باید بگوید ساترا صلاح دیده من به عنوان یک ایرانی مسلمان شیعه، این سریال را نبینم تا مبادا گمراه شوم؟ آیا این توهین‌آمیز نیست؟ و مگر حسن صباح مصداق "راه" است که بدبینی احتمالی به او پس از تماشای این سریال، مصداق "بیراهه" و "گمراهی" باشد؟

   (اشتباه نشود. این یادداشت در دفاع از تمام محتوای سریال نیست. در دفاع از حق تماشای چنین سریالی است.)

 

   

کانال عصر ایران در تلگرام بیشتر بخوانید: واکنش نشریۀ 29 ساله به حذف سریال «حشاشین» از شبکۀ نمایش خانگی/ علاقه ایرانیان به داستان حسن صباح تاریخی است؛ نسازی، می‌سازند(+ جلد)